Energieopwekking uit steenkool is een proces waarbij steenkool wordt verbrand om warmte te genereren. Deze warmte wordt vervolgens gebruikt om water om te zetten in stoom, die op zijn beurt een turbine aandrijft. De draaiende turbine zet mechanische energie om in elektrische energie door middel van een generator. Dit hele proces vindt meestal plaats in een steenkoolcentrale.
Steenkool heeft een aantal belangrijke nadelen, waarvan de grootste de negatieve milieu-impact is. De verbranding van steenkool produceert grote hoeveelheden broeikasgassen, zoals kooldioxide (CO2), wat bijdraagt aan klimaatverandering. Daarnaast komen er bij de verbranding van steenkool ook schadelijke stoffen vrij, zoals zwaveldioxide (SO2) en stikstofoxiden (NOx), die bijdragen aan luchtverontreiniging en zure regen.
Ook de winning van steenkool heeft negatieve gevolgen voor het milieu en de gezondheid van de mensen die in de mijnindustrie werken. Mijnbouw kan leiden tot bodemerosie, waterverontreiniging en landschapsveranderingen. Bovendien kunnen mijnwerkers te maken krijgen met gevaarlijke werkomstandigheden en gezondheidsproblemen zoals longziekten door blootstelling aan steenkoolstof.
Zoals eerder vermeld, wordt energie uit steenkool gehaald door het verbrandingsproces. Steenkool wordt in een oven verbrand en de vrijgekomen warmte wordt gebruikt om water om te zetten in stoom. De stoom drijft een turbine aan, die elektrische energie opwekt met behulp van een generator.
De energieopbrengst van steenkool hangt af van de kwaliteit en het type steenkool dat wordt gebruikt. Hoogwaardige steenkool, zoals antraciet, heeft een hogere energiedichtheid en levert meer energie op bij verbranding dan laagwaardige steenkool, zoals bruinkool. Over het algemeen levert steenkool ongeveer 24 tot 35 megajoules per kilogram op.
De winning van steenkool in Nederland is gestopt in 1974, maar er zijn nog steeds steenkoolreserves aanwezig in het land, voornamelijk in de provincie Limburg. Deze reserves zijn echter niet meer economisch rendabel om te exploiteren vanwege de hoge kosten en de negatieve milieueffecten. Bovendien heeft de Nederlandse overheid zich gecommitteerd aan het verminderen van de CO2-uitstoot en het stimuleren van duurzame energiebronnen, wat verdere steenkoolwinning onwaarschijnlijk maakt.
Steenkool heeft een rijke geschiedenis als energiebron, maar de negatieve milieu-impact en de wereldwijde inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan, hebben geleid tot een afname van het gebruik ervan. In Nederland is het gebruik van steenkool in de energiemix afgenomen en de overheid heeft plannen om de resterende kolencentrales te sluiten. Hoewel steenkool nog steeds een rol speelt in de wereldwijde energieproductie, is het duidelijk dat de toekomst meer gericht zal zijn op het benutten van duurzame energiebronnen.
